(Đừng nói 22 năm, 22 tuổi thì vẫn là mới mẻ và chưa trưởng thành!!!???)
Tiếp tục câu chuyện chia sẻ với quan điểm cá nhân của tôi ngày hôm qua tại post này trên trang cá nhân https://www.facebook.com/KBA.pham/posts/1229517784549776, thì với kinh nghiệm của Trung Quốc thì việc phát triển chứng khoán phái sinh (như hợp đồng tương lai, chứng quyền mà Việt Nam đang triển khai) trong quá khứ của thị trường TQ phải làm rất cẩn trọng vì cơ quan quản lý thị trường nước này đã cho rằng đà sụp đổ của Shanghai Index năm 2015 có liên quan lớn đến chứng khoán phái sinh vì tính rủi ro của nó. Trong một thị trường giá xuống (downtrend) sự hấp dẫn của Thị trường phái sinh là vô cùng lớn bởi khi khi thị trường giảm thực sự mạnh thì lúc đó ”chiêu bài” headging (phòng hộ) cho cổ phiếu cơ sở (bán cơ sở) để short sell phái sinh sẽ mang lại lợi nhuận tuyệt đối lớn về lợi nhuận, thuế và phí. Điều này cũng sẽ tạo một hiệu ứng quả cầu tuyết lăn mãi, lăn mãi và tàn phá tài khoản của NĐT trên thị trường cơ sở, nền kinh tế mất hàng chục tỉ đô la vốn hóa, đến hàng trăm tỉ vốn hóa, khiến lòng tin của NĐT vào chứng khoán và nền kinh tế bị suy sụp. (Điều mà chúng ta cũng đã chứng kiến ở thị trường Việt Nam trong 6 tuần gần đây).
Còn khi trong thị trường giá lên (uptrend) thì Phái sinh long không phải là công cụ duy nhất khiến NĐT quan tâm kiếm tiền vì người ta cảm thấy an tâm hơn với thị trường cổ phiếu cơ sở và họ thực sự đầu tư vào doanh nghiệp và cổ phiếu cơ sở hơn là những lệnh long (mua lên) chứng khoán phái sinh. Tức là họ có cách kiếm tiền từ cơ sở, không phải từ phái sinh.
Warren Buffett cũng từng chia sẻ trong bức thư gửi cổ đông năm 2022 rằng “Tôi và Charlie có cùng quan điểm về sản phẩm phái sinh và những hoạt động giao dịch đi kèm với chúng. Tất cả đều như bom hẹn giờ đối với những bên liên quan và cả nền kinh tế nữa.” đồng thời 2 công cũng cho rằng:
”Làn sóng đầu tư sản phẩm phái sinh đã lan ra rộng về sự đa dạng và số lượng cho tới khi một sự kiện nào đó xảy ra và phơi bày cái mức độ tai hại của nó. Một số ngành đã thấm thía sự nguy hiểm của phái sinh và hoạt động giao dịch liên quan đã giảm một cách đáng kể sau những sự kiện xấu xảy ra nhưng ở một nơi nào đó phái sinh vẫn tiếp tục phát triển mà không được kiểm soát.
Các ngân hàng trung ương và chính phủ hiện vẫn chưa tìm ra được phương pháp hiệu quả nào để kiểm soát, hoặc thậm chí chỉ là theo dõi, rủi ro phát sinh từ những loại hợp đồng phái sinh này.”
Chi tiết bài phát biểu của 2 ông chúng ta xem tại https://ndh.vn/…/ly-do-buffett-coi-chung-khoan-phai… và thêm bài báo này https://vietnambiz.vn/canh-bao-40-nam-truoc-cua-warren…
Trong vài ngày gần đây, trên thị trường tiền ảo, việc bị lỗi trong cơ chế mint đồng UST, LUNA đã khiến cho các quỹ phòng hộ và một loạt những nhà đầu cơ đã giật sập một đồng tiền ảo top coin có lúc có giá 110 đô đô xuống còn 0.05 đô la/coin và stable coin UST/USDT với những lệnh short sell điên cuồng Bitcoin, rồi cặp LUNAUSDT, UST/USDT…, hàng trăm ngàn NĐT trên thế giới bị tán gia bại sản, thâm chí có diễn đàn NĐT còn bày tỏ ý định t.ự t.ử và q.uyê.n. s.i.nh. Sau cùng, tất cả các sàn giao dịch như Binance chẳng hạn đã phải tạm ”rút phích điện” ngưng giao dịch UST/USDT trong 1 ngày mới cho giao dịch trở lại và sau khi quay trở lại thì cũng không cho dùng đòn bẩy (margin) mà chỉ cho phép dùng tiền spot, chỉ cho mua bằng tiền tươi thóc thật, không cho mua bằng margin nữa để cool down cơn hoảng loạn vs tạo lại lực cầu … và như vậy đã giúp đồng stable coin này có khả năng hồi phục dần dần (không biết có về 1 USD không nhưng chắc không có kịch bản quay về 0.0000.xxx UST đổi 1 USDT.
Thí dụ này tôi đưa lên nhằm nói 2 việc: 1) Sự nguy hại của thị trường phái sinh short sell khi downtrend tạo hiệu ứng tuyết lở khiến sàn giao dịch, bất cứ tổ chức, cá nhân nào bị ảnh hưởng (với chứng khoán thì cả TTCK và nền kinh tế 2) Vai trò của cơ quan quản lý cần phải linh hoạt, kịp thời, có lúc cần rút phích để bảo vệ NĐT.
Có một số ý kiến trên báo kinh tế hôm qua bênh vực cho hoạt động phái sinh, nói không nên đổ lỗi này kia cho HĐTL khi thị trường giảm và nói rằng nó là cần thiết để nâng hạng,… (tôi nghi ngờ rằng đây là bài báo của một nhà báo nhận nhuận bút viết bài là chính) thì tôi cũng phản hồi cái hình đầu tiên trong bài viết hôm nay: Đừng lấy lý do FED nâng lãi suất, lạm phát của Mỹ cao, dòng vốn ngoại, sự khó khăn…của nền kinh tế tạm thời mà giật sập thị trường, bán đổ bán tháo cổ phiếu cơ sở kể cả top VN30 trong nhiều ngày, nhiều tuần liên tục nhằm phục vụ mục đích ăn tiền phái sinh, nó thô lỗ và bất hợp lý lắm. Nhìn toàn thị trường Mỹ, Âu, Á trong phiên hôm qua thì nổi bật nhất có chứng khoán Việt Nam giảm -4.53%, mạnh nhất thế giới, và trong 2 ngày liên tiếp như có thiên tai, chiến tranh, địch họa…không lý giải nổi nếu không có sự tiếp sức của việc short sell chứng khoán phái sinh khi số tiền đang đánh bạc ở sòng này lên tới 55.700 tỉ đồng/phiên ngày 13/5/2022 cao nhất mọi thời đại??????
Bây giờ đây! Bạn phóng viên và những người bênh vực nó hãy giải thích cho tôi và hàng triệu NĐT Việt Nam nhỏ lẻ xem: Kinh tế Việt Nam thực sự tệ cần phải short và quăng hết chứng khoán cơ sở đi, kể cả công ty tốt, xấu ở giá sàn kỉ lục hàng ngày như chúng ta đang chứng kiến trong 6 tuần gần đây không?
Hãy nhìn vào Mỹ, Âu, Á họ luôn có quy luật, dù Downtrend (giảm giá) nhưng luôn có trật tự, có lý do chính đáng và tuần tự chứ không 1 chiều…
Dĩ nhiên, câu trả lời là không.
Trước mắt, đã thấy có động thái của UBCKNN tối hôm qua khi cho phép công bố lại dữ liệu giao dịch của Tự doanh các công ty chứng khoán và thay đổi cách tính chỉ số phái sinh phiên đáo hạn. Tuy vậy, theo tôi là chưa đủ, tôi kiến nghị thêm là nên công bằng với nhà đầu tư cá nhân khi các vị cho phép phái sinh hoạt động T0 thì NĐT cá nhân Việt Nam cũng cần được áp dụng giao dịch T0 trên thị trường cơ sở. Chúng tôi sẽ không tham gia vào đánh bạc (với danh từ mĩ miều là phòng hộ) trên thị trường phái sinh, mà chỉ có thể đầu tư với công ty mình chọn trên thị trường cơ sở, do đó, nếu đã cho phái sinh T0 thì chứng khoán cơ sở cũng cần áp dụng giao dịch T0 để nhỡ có mua/bán hoặc bảo vệ mình chúng tôi có thể làm được ngay chứ nhiều người mua cổ phiếu hiện tại sau 3 ngày về có khi đã âm tới -30%, -20% tài khoản ngay lập tức vì hoạt động bán short sell điên cuồng.
Tôi tin vào triển vọng của kinh tế Việt Nam, sự ổn định của Việt Nam và tương lai của đất nước này với cơ cấu dân số trẻ đủ sức giúp thị trường tiếp tục phát triển trong tương lai. Tuy vậy, về lâu dài để thị trường tiếp tục phát triển bền vững thì cơ chế quản lý cần công bằng về giao dịch và sự hỗ trợ cho NĐT cá nhân cần phải được thay đổi và cập nhật giúp bảo vệ NĐT chứ thị trường chứng khoán không phải là nơi hỗ trợ giúp phe/nhóm kiếm tiền trên sự mất mát của hầu hết NĐT cá nhân.
Đồng thời, cần giám sát chặt chẽ các công ty chứng khoán đang tạo lập sàn Chứng khoán phái sinh trên HNX hiện tại, bao gồm các các quỹ đầu tư đứng ra cung ứng cho vay hàng hóa cơ sở (chứng khoán cơ sở) để điều tiết thị trường chỉ số VN30. (Cá biệt có công ty chứng khoán chuyên Phái sinh đã gửi email chào mời, dụ dỗ NĐT bán hết cơ sở, rút âm tiền để chỉ short, không được phép long trên thị trường phái sinh trong vài tuần gần đây…để phục vụ mục đích ăn thuế, phí và gây áp lực quá lớn lên thị trường cơ sở)
Một vài kiến nghị cá nhân của tôi và nếu anh em đọc thấy hợp lý thì hãy lan tỏa, bình luận để góp phần bảo vệ thị trường. Mong nó đến tai được các cơ quan quản lý.
P.S: Thị trường giảm sâu, PE thị trường giảm về mức 11.x, đây đã là mức hấp dẫn để tích trữ cổ phiếu và là cơ hội cho người cầm tiền.
Tuyên bố trách nhiệm/Disclaimers:
1. Quan điểm trong bài viết/video này là quan điểm cá nhân của tôi, tác giả. Tôi có thể không đúng, nhưng tôi sẽ góp thêm cho bạn nhiều góc nhìn khác nhau về vấn đề bạn quan tâm.
2. Điểm tin, bài viết, video nhằm phục vụ mục đích giáo dục, educational purpose, cho các độc giả, nhà đầu tư đọc sách của Happy Live. Nó không nhằm ý định khuyến nghị hay mua hay bán các tài sản tài chính khác nhau (chứng khoán, bất động sản, crypto, vàng,…). Các bạn có thể tham khảo quan điểm của tác giả. Và, bạn tự hành động, tự chịu trách nhiệm với hoạt động mua bán của chính mình (lời hay lỗ).
3. Nếu có ai đó (báo chí, truyền thông, kênh truyền thông, các trang tin, web, app, hay cá nhân nào đó…) đăng và trích lại bài viết hoặc video, xin quý vị vui lòng trích nguyên văn bài viết, video và cả mục tuyên bố trách nhiệm/Disclaimers này của tác giả. Xin cám ơn!