Tỷ phú Warren Buffett từng bày tỏ: “Tôi có thể nhìn, còn anh ấy có thể nghe. Chúng tôi là một sự kết hợp tuyệt vời”. Thậm chí Buffett còn khẳng định: “Cuộc đời tôi tốt đẹp hơn vì có Charlie”.
Dưới đây là toàn bộ lời bình luận của Warren Buffett về Charlie Munger nói chung và Damn right! – Vén màn bí ẩn về tỷ phú Charlie Munger cánh tay phải của Warren Buffett” nói riêng.
Vào cuối mùa hè năm 1991, tôi xuất hiện trước Tiểu ban Quốc hội do Nghị sĩ Ed Markey chủ trì để trả lời các câu hỏi về vụ bê bối của ngân hàng đầu tư Salomon. Khán phòng đông nghịt phóng viên báo đài, do đó tôi không khỏi căng thẳng khi Chủ tọa Markey bắt đầu đi vào câu hỏi đầu tiên. Ông muốn biết liệu hành vi coi trời bằng vung xảy ra ở Salomon có phải đặc tính ăn vào máu Phố Wall, hay đó chỉ là “sui generis” trích nguyên văn lời ông.
Thông thường, tôi sẽ khá hoảng hốt khi mới phần mở đầu đã xuất hiện một thuật ngữ lạ tai như vậy: Thành thật mà nói, thời trung học, tôi chỉ ngót nghét qua môn tiếng Tây Ban Nha cơ bản, chứ chưa đả động đến tiếng Latin. Nhưng tôi lại chẳng lạ gì cụm từ sui generis này. Bởi suy cho cùng, tôi biết một ví dụ bằng xương bằng thịt, đo ni đóng giày cho cụm từ ấy: Charlie Munger, người bằng hữu, đồng thời là đồng nghiệp lâu năm của tôi.
Charlie thật sự là người có một không hai. Tôi nhận ra điều này khi gặp ông lần đầu tiên vào năm 1959, và suốt bao năm qua, tôi vẫn không ngừng khám phá những phẩm chất mang đậm dấu ấn riêng của ông. Đó là điều mà bất cứ ai từng có duyên tiếp xúc với Charlie đều sẽ đồng tình. Nhưng thường thì điều khiến họ ấn tượng là phong cách hành xử của ông. Tôi đoán hẳn Miss Manners sẽ phải đổ công sức mới giúp Charlie đạt được chứng chỉ trong chuẩn mực cư xử.
Miss Manners là bút danh của nhà báo Judith Martin khi bà bắt đầu lập chuyên mục tư vấn về nghi thức xã giao vào năm 1978, trong đó trả lời những câu hỏi từ độc giả của báo hoặc những bài luận ngắn về cách hành xử và các phẩm chất cần thiết của phép lịch sự.
Tuy nhiên, trong mắt tôi, Charlie độc nhất vô nhị là vì tính cách của mình. Quả thật, ông có một trí óc siêu phàm: Tôi chưa từng gặp ai nhanh nhạy như ông, và ở tuổi 76, ông vẫn minh mẫn vô cùng, một điều tôi hết sức kính nể. Song suy cho cùng, đó là những khả năng trời phú cho ông từ lúc có mặt trên đời. Điều khiến tôi ngưỡng mộ là phương thức ông chọn để sử dụng chúng.
Suốt 41 năm qua, tôi chưa một lần thấy Charlie lợi dụng bất cứ ai, cũng chưa từng chứng kiến ông nhận lấy công trạng cho những thứ mình không làm. Trên thực tế, tôi tận mục sở thị điều hoàn toàn ngược lại: ông luôn nhường phần hơn cho tôi và mọi người, khi có biến, lúc nào ông cũng là người đứng mũi chịu sào, còn khi mưa thuận gió hòa, ông lại khiêm nhường lui về hậu trường. Tấm lòng ông bao la như biển cả, và ông chẳng bao giờ để cái tôi của mình làm lu mờ lý trí. Sống trên đời, đa phần ai cũng khao khát được thế giới công nhận, còn Charlie thì không, ông phản tỉnh bằng tòa án lương tâm của mình, và phải nói, tòa án ấy rất khắt khe.
Trên phương diện kinh doanh, phần lớn thời gian, Charlie và tôi tìm được tiếng nói đồng thuận. Tuy nhiên, trong các vấn đề xã hội, thỉnh thoảng chúng tôi sẽ có cái nhìn khác nhau. Nhưng dù mỗi người một ý chăng nữa, suốt quá trình làm bạn, chúng tôi chưa lần nào lấy những tranh cãi hay bất đồng giữa hai bên ra làm lý do để mặt nặng mày nhẹ với nhau. Khó lòng tưởng tượng Charlie diễu hành nơi góc phố, khoác trên mình đồng phục của Cứu Thế Quân – không, dẫu có tưởng tượng cũng bất khả – nhưng có lẽ ông là một trong những người thấm nhuần nhất tư tưởng của tổ chức từ thiện ấy: “Ghét tội lỗi nhưng không ghét tội đồ.”
Nhắc đến tội lỗi mới nhớ, Charlie mang cả sự lý trí vào chủ đề này. Như bao người, ông cũng quan niệm những tội lỗi như dục vọng, tham lam và lười biếng là thứ phải tránh. Tuy nhiên, ông hiểu lý do con người phạm phải chúng, vì chúng cho ta nếm trải niềm vui ngay lập tức dù phù phiếm. Còn đố kỵ, theo quan điểm của ông, là thứ ngu ngốc nhất trong Thất Đại Tội, vì nó chẳng cho anh chút dễ chịu nào, mà ngược lại, nó khiến anh chuốc lấy đau khổ.
Nhờ đồng hành cùng Charlie mà tôi đã có cơ hội nếm trải rất nhiều niềm vui, không chỉ trong kinh doanh mà còn ở những lĩnh vực khác. Với một phong cách rất Munger, ông luôn khơi gợi sự hứng thú ở đối phương, và ông cũng định hình suy nghĩ của tôi vô cùng rõ nét. Mặc dù nhiều người nhìn nhận Charlie như một doanh nhân hoặc nhà từ thiện, trong lòng tôi, ông luôn mang hình tượng người thầy. Và nhờ những gì ông truyền thụ, Berkshire mới trở thành một công ty giá trị và đáng ngưỡng mộ như ngày hôm nay.
Thảo luận về Charlie sẽ không trọn vẹn nếu không đề cập đến ảnh hưởng tích cực, xoay chuyển cuộc đời mà bạn đời của ông, bà Nancy đem lại. Được vinh hạnh ở bên quan sát cả hai người, tôi có thể khẳng định nếu thiếu vắng bàn tay của Nancy, Charlie sẽ không đạt được nhiều thành công đến vậy. Có thể bà không thành công cho lắm trong công cuộc khiến đức ông chồng của mình bớt góc cạnh, dù bà đã cố gắng rất nhiều, nhiều đến độ không tưởng, nhưng bà là hậu phương vững chắc giúp Charlie phát triển giá trị quan và lập trường cho những gì ông tin tưởng. Nancy là một người phụ nữ thực sự phi thường. Charlie đã đóng góp rất nhiều cho thế giới, và những đóng góp ấy không chỉ nhờ ông, mà còn nhờ người phụ nữ kề vai sát cánh bên ông.
Nguồn: Damn right! – Vén màn bí ẩn về tỷ phú Charlie Munger cánh tay phải của Warren Buffett
Đọc thêm sách Damn Right (Vén màn bí ẩn về tỷ phú Charlie Munger – Cánh tay phải của Warren Buffett):