Bạn có thể thay đổi cuộc đời của mình bằng cách thay đổi hành vi. Bạn biết điều đó. Nhưng có lẽ bạn không biết rằng chỉ có ba biến số tác động lên các hành vi này.
Vậy ba biến số đó là gì? Bạn có tò mò?
(*) Bài viết được trích từ sách Tiny Habits: Thói quen tí hon – Tiềm năng khổng lồ, xem thêm thông tin sách tại đây:
Mô hình Hành vi Fogg là chìa khóa mở ra bí ẩn đó. Mô hình chỉ ra ba nhân tố phổ quát của hành vi và chúng có liên hệ với nhau. Mô hình dựa trên những nguyên tắc giúp chỉ ra cách thức mà ba nhân tố này phối hợp cùng nhau để dẫn dắt mọi hành động của chúng ta – từ việc xỉa một chiếc răng đến việc chạy marathon. Một khi bạn hiểu được mô hình hành vi, bạn có thể phân tích tại sao một hành vi xảy ra. Điều có nghĩa là bạn có thể ngừng việc đổ lỗi cho hành vi của mình về những điều sai lầm (như về nhân cách và kỷ luật tự giác, cho những người mới bắt đầu). Bạn có thể bắt đầu sử dụng mô hình của tôi để thiết kế cho sự thay đổi hành vi của bản thân hoặc của người khác.
Một hành vi diễn ra khi cả ba yếu tố MAP – Động lực, Khả năng và Lời nhắc – kết hợp lại cùng một thời điểm. Động lực là khát vọng của bạn để thực hiện được hành vi. Khả năng là năng lực để thực hiện được hành vi. Lời nhắc là dấu hiệu khi nào nên thực hiện hành vi. Tôi sẽ cho bạn một ví dụ.
Năm 2010, khi tôi đang tập trong phòng gym (nghe nhạc cuồng nhiệt của Janet Jackson trên máy tập toàn thân), tôi đã thực hiện hành động kỳ lạ so với một người đang có nhịp tim lên đến hơn 120 nhịp mỗi phút: Tôi đã quyên góp cho Hội Chữ thập đỏ. Tôi đã làm điều đó để đáp lại một đoạn thông điệp văn bản mời gọi tôi làm thế.
Đây là cách tôi phân tích hành-vi-một-lần duy nhất của mình khi chia nhỏ nó ra.
Hành vi (B): Quyên góp qua tin nhắn cho Hội Chữ thập đỏ sau trận động đất lớn ở Haiti.
Động lực (M): Tôi muốn giúp đỡ các nạn nhân của một thảm họa kinh hoàng.
Khả năng (A): Thật dễ dàng để trả lời một tin nhắn.
Lời nhắc (P): Tôi đã được nhắc nhở qua một tin nhắn từ Hội Chữ thập đỏ.
Trong trường hợp này, ba yếu tố (M, A và P) hội tụ, vì vậy tôi đã thực hiện hành vi; tôi đã quyên góp. Nhưng nếu một trong ba yếu tố không quy tụ đủ, thì có nhiều khả năng tôi đã không đóng góp.
Động lực của tôi cho hành động này rất cao. Các hậu quả của trận động đất đã được công bố rộng rãi và thực sự làm mọi người đau lòng. Nhưng còn Khả năng thì sao? Điều gì sẽ xảy ra nếu Hội Chữ thập đỏ gọi cho tôi và yêu cầu số thẻ tín dụng thay vì nhắn tin? Tôi đang sải bước trên chiếc máy chạy bộ, với ví tiền trên xe hơi, vì vậy điều đó sẽ khiến tôi rất khó thực hiện hành vi mong muốn. Còn lời nhắc thì sao? Điều gì sẽ xảy ra nếu những người gây quỹ hoàn toàn không sử dụng điện thoại? Điều gì sẽ xảy ra nếu họ gửi cho tôi một thông tin gì đó trong thư và tôi đã ném nó đi mà không đọc, vì nghĩ rằng đó là thư rác? Sau đó, tôi sẽ không thấy yêu cầu. Không nhắc nhở, không có hành vi. May mắn thay, Hội Chữ thập đỏ đã giúp đỡ tôi. Tôi đã muốn quyên góp, và họ đã khiến điều đó trở nên dễ dàng.
Dù ban tổ chức có biết hay không, họ đã thiết kế M, A và P một cách hoàn hảo cho hành vi mà họ đang cố gắng khuyến khích. Và không chỉ mình tôi. Chiến dịch nhắn tin rất thành công, huy động được hơn 3 triệu đô la trong 24 giờ đầu tiên và hơn 21 triệu đô la vào cuối tuần. Hội Chữ thập đỏ đã làm một công việc quá tốt!
Trích từ sách Tiny Habits: Thói quen tí hon – Tiềm năng khổng lồ
Có thể bạn quan tâm: TINY HABITS: THÓI QUEN TÍ HON – TIỀM NĂNG KHỔNG LỒ
